Aangepaste openingstijden feestdagen.
Onze kliniek is gesloten van 25 december t/m 1 januari 2024. Gedurende deze periode zijn we niet bereikbaar voor reguliere oproepen of het inplannen van afspraken. Voor spoedgevallen blijft onze spoedlijn beschikbaar. Fijne feestdagen en een gelukkig nieuwjaar gewenst!
Blog overzicht

Oogkleuren en hoe oogkleur is bepaald

De kleur van je ogen is genetisch bepaald. De meest voorkomende oogkleuren zijn blauw, groen, bruin en grijs. Maar wist je dat je oogkleur kan veranderen? Bij pasgeboren baby’s zijn de ogen in de meeste gevallen blauw. In de loop der jaren kan dit veranderen in iedere kleur. In principe staat de oogkleur na drie jaar vast, maar ondanks dat kunnen er toch kleine veranderingen ontstaan. Zo kan de oogkleur veranderen door bijvoorbeeld contact met de zon. Bruine ogen worden daarmee donkerder, in groene ogen ontstaan vaak bruine vlekjes en in blauwe ogen wordt vaak een bruine ring ontdekt.

Over melanine

Hoe een oogkleur wordt gevormd, is een ingewikkeld verhaal. Je oogkleur wordt bepaald door het genetische materiaal in je lichaamscellen. Dit materiaal dat op het DNA ligt bepaalt welke stoffen worden geactiveerd om een oogkleur te vormen. Een stof die wordt aangemaakt is onder andere melanine. Melanine bepaald hoe donker of licht jouw ogen zijn. Bij mensen met bruine ogen wordt veel melanine aangemaakt, bij mensen met grijzige ogen wordt juist heel weinig melanine aangemaakt. Melanine bepaald ook tevens de kleur van het haar: bij mensen met donker haar wordt veel melanine aangemaakt.

Echter is het niet zo dat mensen een specifieke kleur in het oog zelf hebben. Mensen met blauwe ogen hebben dus niet een blauw pigment in het oog. De kleur van het oog wordt bepaald door de concentratie van het melanine in de voor en achterkant (iris-pigmentepitheel) van de iris en de dichtheid van de iris. De hoeveelheid melanine bepaald hoe donker of licht de oogkleur is, de dichtheid van de iris bepaald hoeveel licht er wordt geabsorbeerd. Als de dichtheid kleiner is wordt er meer licht doorgelaten en lijken je ogen dus feller. Als de dichtheid groter is wordt er minder licht doorgelaten en lijken je ogen minder fel. Hierdoor hebben mensen met staalblauwe ogen een kleine dichtheid van de iris. Je kunt dit vergelijken met het diafragma van een camera: wanneer je het diafragma klein instelt, valt er minder licht in de camera dan wanneer je deze groot instelt.

Dominantie

De meest dominante oogkleur wereldwijd is bruin. Dit komt omdat de genen die een bruine oogkleur veroorzaken dominant zijn over alle kleuren. In veel populaties is bruin zelfs de enige aanwezige kleur, met enkele uitzonderingen. In Afrikaanse en Aziatische landen vind je zelfs mensen met extreem donkere irissen, welke soms bijna zwart lijken.

Na bruin is groen de meest dominante kleur. Blauw komt op de laatste plek. Kleuren als amber en grijs kun je zien als een mix van alle mogelijke oogkleuren met hun eigen melanine hoeveelheden.

Over een groene oogkleur

Groen is een zeldzame oogkleur. Wel is groen dominant over blauw en grijs, maar toch zijn er weinig groene DNA-dragers in de wereldwijde populatie. Deze zal om die reden dan ook niet vaak voorkomen. Dragers met de groene oogkleur vind je voornamelijk in Noord-Europa. In Afrikaanse of Aziatische landen zal je groene ogen hoogstwaarschijnlijk niet tegenkomen.

Variaties in oogkleuren

Net als rood, blauw en geel in het kleurenspectrum heb je ook drie primaire kleuren wat betreft ogen: groen, bruin en blauw. Naast deze hoofdkleuren zijn er ook heel wat variaties te ontdekken. Zo heb je mensen met hazel ogen, amberkleurig en grijs. Hazelkleurige ogen is een bijzondere oogkleur: soms lijkt het bruin, soms lichtbruin en soms schijnen hazel ogen een beetje goudkleurig op. Hazelogen zijn een variatie op bruine ogen en moeten niet verward worden met groen.

Amberkleurige ogen hebben een gouden of gele kleur. Dit komt door het pigment lipochroom. Amberkleurige ogen komen vooral voor bij dieren, en worden bij mensen dan ook wel kattenogen genoemd. Het is dan ook een zeer zeldzame oogkleur.

Oogkleuren wereldwijd

Wereldwijd is bruin de meest voorkomende oogkleur, gevolgd door blauw. Groen is het meest zeldzaam. Bruine ogen vind je door de hele wereld, maar is het meest voorkomend in Afrikaanse, Aziatische en Zuid-Amerikaanse landen. Donkerbruine irissen kunnen zwart lijken, lichtbruine irissen hebben vaak een kleur van Whiskey. Mensen met bruine ogen hebben in de meeste gevallen ook een donkere haarkleur.

Blauwe ogen vind je het meest in Noord-Europa. Ook in landen als Canada, Australië en Verenigde Staten kom je veel mensen met het blauwe oogkleur gen tegen. In de rest van de wereld is de oogkleur zeldzaam en zal je deze ook niet snel tegenkomen. Ongeveer 2,2% van de wereldbevolking heeft blauwe ogen. De oogkleur komt dus weinig voor.

Groene ogen vind je het meest in het Midden-Oosten, Saoedi-Arabië, Iran, Turkije, Pakistan en India. Ook in Europese landen kom je de kleur tegen. Groene ogen komen het meest voor bij rossige of blonde mensen, maar ook mensen met donker haar kunnen over de zeldzame oogkleur beschikken.

Welke oogkleur heb jij?